از دیدگاه مذهبی گرفته تا نگاه مد، چشم تنها عضو ساده‌ای مانند دیگر اعضای بدن نیست. هر کس به‌گونه‌ای خواسته است این دروازه قلب یا دریچه روح را بیاراید و آن را به‌گونه ای در اجزای صورت برجسته‌تر کند. در این میان، مصری‌ها، با بالاترین نشان مذهبی «چشم حورس»، توجه ویژه‌ای به آراستن چشم داشته‌اند.

ابداع ریمل هم داستان جالبی دارد که از شمال آفریقا شروع شد. نام انگلیسی آن «مسکارا» اشاره به شهر معسکر در الجزایر دارد که فرانسوی‌ها نخستین بار در آنجا به پودر آنتیموان (اِثمِد) و اثر محافظتی آن برای چشم برخوردند، اگرچه احتمال‌های دیگری نیز برای این نام در نظر گرفته شده است.

زنان مصری از استیبنیت، سولفید آنتیموان معروف به سرمه یا کُحل، به‌مثابه ماده‌ای آرایشی برای سیاه کردن چشم و ابروهایشان استفاده می‌کردند. گمان آن‌ها بر این بود که آنتیموان به درمان عفونت چشم کمک می‌کند. هنوز هم در یمن و برخی کشورهای دیگر این پودر را در عطاری‌ها می‌فروشند.

اسناد تاریخی درباره استفاده از سرمه و فرمول ساخت آن (ترکیب دوده و عسل) برای برجسته کردن چشم‌ها در صورت، از ۴ هزار سال قبل از میلاد موجود است. اما حجم دادن به مژه‌ها به شیوه معمول در اروپا از دوران ویکتوریایی شروع شد. در ابتدا، زنان مخلوطی از خاکستر یا دوده «آقطی» (یاس کبود) را گرم می‌کردند و مخلوط آن را به مژه‌هایشان می‌مالیدند.

حالا به سراغ «ریمل» برویم.

محصولی که امروزه به نام ریمل می‌شناسیم و در زبان‌های پرتغالی، اسپانیایی، یونانی، ترکی، رومانیایی، و فارسی همچنان برای اشاره به حجم‌دهنده مژه استفاده می‌شود، در قرن نوزدهم وارد سبد لوازم آرایش و گنجینه لغات مردم شد. یوژن ریمل فرانسوی، که در کارگاه عطرسازی پدرش کار می‌کرد، با ترکیباتی از ژله نفتی تازه اختراع‌شده یک ماده آرایشی ساخت. نام ریمل مترادف با این ماده شد. یوژن ۲۴ ساله خودش عطرسازی خبره و همچنین استاد ساخت لوازم آرایشی بود. هنگامی که او در سال ۱۸۸۷ درگذشت، دو پسرش این کسب‌وکار را به دست گرفتند.

از زمان جنگ جهانی دوم، شرکت ریمل بارها دست به دست شده است، اما در ۱۶ سال گذشته، بخشی از شرکت عطرسازی Coty Inc و پرفروش‌ترین نام لوازم آرایشی در بریتانیا بوده است. کیت ماس، یکی از سوپرمدل‌های بین‌المللی، چهره تبلیغاتی ریمل است.

عشق برادر به خواهری که قربانی آتش شد

میبلین (Maybelline)، یکی از معروف‌ترین مارک‌های لوازم آرایش در جهان، زیرمجموعه غول لوازم آرایشی فرانسوی لورآل (L’Oreal) است، اما زمانی یک شرکت آرایشی مستقل بود. این شرکت را یک کارآفرین جوان به نام توماس لیل ویلیامز، که اولین ریمل آمریکایی را ساخت، در سال ۱۹۱۵ تاسیس کرد.

در اوایل سال ۱۹۱۵، خواهر ویلیامز به نام میبل در سانحه آتش‌سوزی ابروها و مژه‌هایش را تا حد زیادی از دست داد.

ویلیامز از ابتکار خواهرش در ترمیم مژه‌ها با خمیر تیره ساخته‌شده از ژله نفتی، مقداری گرد زغال‌سنگ، و خاکستر شگفت‌زده شد و با الهام گرفتن از آن، محصولی ساخت که در سراسر آمریکا به فروش رفت و «نخستین لوازم آرایش مدرن چشم برای استفاده روزمره» لقب گرفت.

ریمل نقش مهمی در استانداردهای جدید قرن بیستمی بازی کرد. ستارگان سینمای دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ استفاده گسترده‌ای از کردند و چشم‌های با آرایش غلیظ مترادف شد با زیبایی و اغواگری.

شکل امروزی ریمل از کجا پیدا شد؟

تا پیش از آنکه ساختار میله‌ای مشهور ریمل به همت یک مهاجر لهستانی کار را ساده کند، خمیری سیاه‌رنگ را به کمک برس مسواک‌شکل روی مژه و ابروها می‌کشیدند.

در سال ۱۹۵۷، هلنا روبینشتاین لهستانی نخستین ریمل لوله‌ای را به جهان عرضه کرد که به آن ریمل ماتیک می‌گفتند. آن محصول جدید موفقیت تجاری بزرگ بود که هلنا را یکی از ثروتمندترین زنان جهان کرد. مفاهیمی مانند کرم روز و شب و همین طور نمونه‌های اولیه کرم ضدآفتاب را هم مدیون همین کارآفرین خلاق هستیم.

مکس فکتور وارد میدان شد

مکس فکتور در سال ۱۸۷۲ در بخشی از روسیه به دنیا آمد که اکنون خاک لهستان است. او سفر خود را برای تعریف تازه‌ای از زرق‌وبرق در طول دهه‌ها با فروشگاه لوازم آرایشی و مو آغاز کرد که در رزن، روسیه، داشت. گریم اغراق‌شده و بد بازیگران سینما مکس فکتور را ترغیب کرد که روی لوازم آرایش و گریم تمرکز کند. او بعد از معرفی چند محصول انقلابی در صنعت آرایش در سال ۱۹۳۸ درگذشت، اما نوآوری و ابتکار در آن شرکت همچنان حرف اول را می‌زد. در سال ۱۹۵۸، شرکت مکس فاکتور از Mascara Wand رونمایی کرد؛ نخستین ریملی که نسل اول برس‌های گرد امروزی تلقی می‌شود.

تغییرهای بعدی در این محصول موجی از بهبود کیفیت بود. بعد از آنکه چند زن در آمریکا به‌علت استفاده از این محصول بینایی‌شان را از دست دادند، مواد سمی از چرخه تولید خارج شد. استفاده از روان‌کننده‌ها، موادی با خواص ضدآب، حجم‌دهنده‌ها، و نوآوری‌های دیگر همچنان ادامه دارد.

این روزها رقابت در بازار لوازم آرایش به میدان‌های دیگری وارد شده است. لوازم آرایش بدون جنسیت، پایداری و محیط‌زیست، بهداشتی بودن محصولات، پایان دادن به آزمایش محصولات جدید روی حیوانات و امثال آن از چالش‌های کسب‌وکار لوازم آرایش بهداشتی در قرن بیست و یکم است.